عیب یابی در نقطه گذاری و قلم گیری :

نقطه گذاری چیست ؟

نقطه گذاری با نقطه چینی یک معنی را دارند و آن عبارت است از رنگ گذاری کناره نگاره های نقش شده بر روی مربع های کوچک روی کاغذ شطرنجی که هر یک نماینده یک گروه هستند. به طوری که رنگ از محدوده و خطوط هر مربع کوچک خارج نشود.
برای نقطه گذاری نقش ابتدا خطوط اصلی نگاره ها را مشخص می سازد، سپس رنگهای انتخاب شده را مطابق سلیقه خود با رعایت اصول متعارف در محل مورد نظر قرار می دهند. در این کار تجربه و مهارت حرفه ای لازمه کار دقیق است چون نقطه چینی پایه و اساس زیبایی طرح و نقش به حساب می آید و براساس آن بافنده سهل تر و دقیق تر می تواند حدود نگاه ها را تشخیص دهد و بافتی سالم فراهم سازد.
مشخصه های نقطه گذاری صحیح عبارتند از : چیدن نقطه هایی چهار گوش در حد خانه های شطرنجی، ایجاد خطوط متنوع منحنی و شکسته بر حسب نوع طرح و انتخاب رنگهایی که بعد از بافت به خوبی خود را نشان دهند.

روش نقطه گذاری :

نقطه گذاری پس از مداد زنی، تصویر کشی و رنگ آمیزی، آخرین مرحله کار است که انجام می شود. این عمل باید در نهایت دقت صورت گیرد به طوری که تمامی نقطه های رنگی دقیقا در جای خود به صورت منحنی قرار بگیرد. به وسیله نقطه چین فاصله بین گلبرگ ها، شاخه و برگهای گوناگون نگاره ها را با استفاده از رنگهای متفاوت تعیین نموده و به صورتی که در ترکیب اجزاء گلها و حتی خطهای رگ برگها خدشه ای وارد نیاید بلکه با کمک نقطه چین چرخش و گردش آنها کاملا نمایان شوند. بدیهی است در این کار علاوه بر دقت اجرایی باید محاسبه و شمارش تعداد نقطه ها به درستی انجام گیرد تا نقشه ها معیوب و شکسته نمایان نشوند.
ایجاد شکستگی :
در نقطه گذاری تعداد نقاط اجرایی کاملا باید محاسبه و شمارش آنها درست باشد، اگر محاسبات به درستی عمل آید و نقطه چین گردش قلم را درست در جهت خمیدگی و مسیر شکل گیری نگاره ها حرکت دهد، نقشه فرم منحنی می گیرد ولی اگر شمارش صحیح نباشد و فرد به ریزه کاریهای آرایشی آگاه نباشد نتیجه کار مطلوب نخواهد بود. روال صحیح نقطه گذاری برای ایجاد خطوط انحنایی در پیرامون نگاره ها این است که ترتیب نقطه ها از کم به زیاد و یا از زیاد به کم به صورت کاملا منظم و با گردش مقرون باید باشد تا نقشه نقص و عیبی نظیر شکستگی و یا انحنای اضافه و کم پیدا نکند.
قلم گیری
قلم گیری به عمل پهن و پررنگ کردن حدود نگاره ها گفته می شود، برخی از نگاره ها را برای بهتر نشان دادن لازم است که دورگیری و با قلم گیری کرد تا جلوه بهتری بگیرد، در این کار نیز همانند سایر کارهای طراحی و نقاشی آنچه که موجب زیبا تر شدن نقش می شود تجربه و مهارت و آگاهی و تشخیص صحیح نقاش است که می تواند پشتوانه کار او باشد و وی را در زیبا سازی نقش ها و نگاره ها کمک کند. عدم درک صحیح از چگونگی کار قلم گیری به لحاظ میزان گردش قلم، مقدار رنگی که برای تزئین لازم است بکار رود موجب می شود نگاره ها یا پهن تر و یا باریکتر از حد متعارف و قابل قبول شکل بگیرند، نا هماهنگی سبب از دست رفتن زیبایی نقشه می گردد.

عیب در طراحی نقوش تزئینی
اهمین نقوشی که برای تزئین شکل کلی طرح بکار می روند کمتر از خود طرح نیست، چون از جمع نقوش تزئینی ریز درشت یک طرح کامل می شود، بدیهی است پرداخت و آرایش نگاره های ریز و درشت که تحت نام نقوش تزئینی شهرت یافته اند به دلیل ظریف بودنشان دقت بسیاری می طلبند، به عبارت دیگر این دسته از نقوش دارای چنان ظرافتی هستند که کمترین غفلت و اشتباه در جابجایی و یا رنگ گذاری بر همه ابعاد و عناصر طرح تاثیر منفی خواهد گذاشت.
نقوش تزئینی که در نقشه فرش مورد استفاده قرار می گیرند بسیار زیادند ولی معروفترین آنها عبارتند از :
گلهای شاه عباس، گلهای ختایی، گلهای شکوفه ای، خطوط اسلیمی، انواع بته ها و طرحهای لچک و ترنج، بندهای مختلف
رفع اشتباه نقطه کردن نقشه
چنان چه در عمل نقطه گذاری سهل انگاری شود و در اثر اشتباه گردش منحنی خطوط شکسته شوند، حاصل کار معیوب خواهد شد. برای پیشگیری از بروز عیب می بایست قبل از شروع کار نقطه گذاری تمام جزئیات نقشه مورد مطالعه دقیق قرار گیرد ولی اگر بنا به دلایلی، اشتباهی در نقطه کردن نگاره های نقشه صورت گرفته باشد به سه طریق می توان نسبت به اصلاح آن اقدام کرد.
الف) می توان نقاط اشتباه را پاک کرد، این کار زمانی میسر است که میزان اشتباه خیلی نباشد به عبارتی نقاش در حین کار متوجه اشتباه خود شود و یا اینکه تشخیص دهد نوع نقطه گذاری و رنگ مورد استفاده در آن مطلوب و مناسب نیست. به هر حال پیش از اینکه تمام سطح نقشه به اشتباه نقطه کرده باشد، متوجه عیب آن بشود، در غیر اینصورت می تواند قلم موی مورد استفاده را کاملا شسته بطوری که رنگی در آن باقی نماند، سپس قلم مو را مرطوب کرده و روی نقشه مورد نظر کشیده به طوری که آب موجود در قلم مو، محل مورد نظر را کاملا خیس کرده و رنگ آن را رقیق نماید. در این حال مقداری از رنگ به قلم می چسبد، سپس با یک دستمال که قابلیت جذب آب را دارد در محل قرار داده و با فشار ملایم بر دستمال باقی مانده رنگ که در این موقع رقیقتر شده جذب دستمال شود و اگر نیاز بود این عمل را چندین بار تکرار نموده و نکته ای که باید توج داشت این است که تکرار این عمل ممکن است باعث پاره شدن کاغذ نقشه گردد. پس باید در انجام این کار بویژه تکرار دقت کرد.
ب) اگر اشتباه در نقطه گذاری به زمان گذشته مربوط باشد و رنگ آن کاملا خشک شده باشد بطوری که با روش قبلی قابل رفع و پاکسازی نباشد البته اگر ایراد مختصر باشد می توان کاغذ شطرنجی استفاده نشده ای را انتخاب کرد که از هر نظر بویژه تعداد خانه های آن برابر کاغذی باشد که نقشه در آن بکار رفته است، سپس نقشه صحیح را روی آن اجرا کرده و نقطه چین آن را به روش درست انجام داده و آن در اندازه سطح اشتباه شده نقشه اصلی برید و در محل می چسبانند.
ج) چنانچه اشتباه به صورت کلی و زیاد باشد، بطوری قابل اصلاح نباشد تنها راه طراحی و نقشه کشی مجدد آن نقشه است. اگر اشتباه در سطح زیاد باشد و برای رفع آن از روش بند الف بخواهند استفاده کنند، بدون شک ساختمان کاغذ آسیب می بیند و بعلاوه ممکن است رنگهای نقوش دیگر نیز درهم شوند.