.
فرش سلطان آباد، ساروق و جیریا، اسم و رسمی برای خود در میان صنعت فرش کشور دارد
به نقل از روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران حضور صنعت فرش و فرش بافی در تاریخچه 200 ساله اراک، حضوری پر رنگ دارد و از همان ابتدای ساخت این شهر می توان رد پای آن را در تاریخش جستجو کرد. حضور «کمپانی زیگلر» و صادرات فرش در قلعه حاج وکیل کنونی، گواهی بر این مدعاست.
به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران به نقل از مهسا غفاری از پایگاه خبری عطر یاس بافت فرش در اراک، مشاغل وابسته به آن را هم به مرور ایجاد می کند؛ شغل هایی نظیر رنگرزی، خامه فروشی و رفو و پرداخت فرش، رفوگرهای قدیمی اراک که روزگاری کارشان برو بیایی داشته حالا یکی از مشاغل قدیمی و البته در آستانه خاموشی به شمار می روند؛ هرچند رفوگرانی از نسل جدید تا حدودی حرفه آنها را ادامه می دهند.
حاج علی قادری، پیرمردی است که عمرش را پای رفوگری گذاشته اما شغلش تنها رفوگری نیست و مجموعه ای پنج گانه از کارهای مربوط به فرش را انجام می دهد.
برای گفتگو با این پیرمرد 74 ساله که تاریخ شفاهی این شغل قدیمی را در سینه دارد، راهی بازار می شوم. پیرمرد همچنان به رسم قدیم، صبح زود راهی بازار می شود و حجره اش را آب و جارو می کند. پله ها را با سرعت بالا و پایین می رود، شانه و اره بر فرش می کشد، فرش دیگری را بافت می زند و یا ریشه های یک فرش دیگر را ترمیم می کند.
حجره اش در«سرای آقایی» قرار دارد؛ سرایی با حیاطی دل باز، ستون های قدیمی چندین و چند ساله و حجره هایی که دور تا دور حیاط و ایوان طبقه بالای آن قرار گرفته،، روزگاری یکی از سراهای پر هیاهو و شلوغ بازار اراک بوده که تاجران فرش و شغل های وابسته به آن در آن رفت و آمد داشتند. نقطه آغاز کار و فرهنگ اوستا- شاگردی حاج علی قادری در ایوان بالایی این سرا بیش از نیم قرن است که مشغول به کار است.
به گفته خودش 12 ساله بوده که به واسطه یکی از اقوام به نام «ناصر شبیری» که از رفوگران قدیمی این شهر بوده، وارد بازار کار می شود.
به رسم قدیم چند سالی را در خدمت اوستا کار (استاد) شاگردی می کند تا راه و رسم کار را بیاموزد. «حاج اسماعیل دانش دوست» معروف به حاج اسماعیل رفوگر، اولین اوستاکار او بوده و در سرای تقوایی اراک نزد او راه و رسم کار را می آموزد. پس از چند سال شاگردی در خدمت اوستا می تواند مستقل شود و برای خود دکانی بزند. پس در همین ایوان بالایی سرای آقایی، حجره اش را بنا می دارد.
در این حین از رفوگران قدیمی می گوید، جز اوستای خودش از «محمد آقا شریعت» نام می برد. از رفوگران قدیمی که در قید حیات هستند می پرسم و می گوید که جز خودش «حاج صفر خندان» و «باقر رفوگر» تنها بازماندگان نسل قدیم رفوگران هستند.
هنرهای پنج گانه حاج علی قادری
حاج علی از ابتدای جوانی، خود را محدود به حوزه رفوگری نکرده و در پنج شاخه مرتبط به هم، حرفه آموزی کرده و توانسته در این مسیر جزء معدود افراد و یا به گفته خودش تنها فردی باشد که تمامی این شاخه ها را انجام می دهد.
رفوگری، پرداخت فرش، اصلاح دو رنگی های فرش، بافت فرش، ایلمه کشی (تنه کشی) و اصلاح کج بافتی های فرش پنج شاخه کاری او هستند. می گوید بقیه همکارانش تنها رفوگری انجام می دادند و برای سایر کارهای اصلاحی یک فرش می بایست به متخصص آن شاخه مراجعه می شده است؛ اما حاج علی قادری تمامی این مجموعه کارها را به تنهایی انجام می داده است. به گفته خودش هیچ گاه بیکار نبوده و حتی اگر فرشی برای پرداخت و رفو نباشد، می تواند به بافت فرش مشغول باشد.
