رنگ در فرش

رنگ در فرش
رنگ : آنچه که پس از ملاحظه شکل هر شیئ به چشم می خورد رنگ آن است. گروهی از معتقدان معتقدند که رنگ حتی قبل از شکل شیئ بنظر بیننده می رسد. تاثیر رنگ از لحاظ زیبایی روانشناسی در روحیات انسان اثر غیرقابل انکار دارد چه بسا منظره ای با رنگهای متفاوت اثرات مختلف بر روحیه بیننده بگذارد. رنگها نه تنها خود به تنهایی بر بیننده تاثیرات متفاوت دارند بلکه از جهات گوناگون از جمله در مقایسه با سایر رنگها دارای اثرات مختلف هستند. به عنوان مثال از لحاظ سردی و گرمی می توان گفت تاثیرات باطنی و روحی رنگها متفاوت است و همچنین از نظر تعبیرات و اعتقادات ملل نسبت به رنگها ، افراد و ملتها از رنگها برداشتهای متفاوتی دارند. و از جهت مقایسه رنگها با یکدیگر، در این مورد می توان به تضاد و هماهنگی رنگها اشاره کرد که اثرات مطلوب یا نا مطلوب بر بیننده می گذارد ، به نحوی که با تغییر رنگ و ایجاد تضاد یا هماهنگی می توان آن را شادی بخش یا غم آلود جلوه داد.
انواع رنگ :
رنگهایی که در رنگرزی الیاف مورد مصرفی در قالیبافی استفاده می شود به دو دسته رنگهای طبیعی و رنگهای مصنوعی یا شیمیایی تقسیم می شوند.
1.رنگهای طبیعی : رنگهای طبیعی دارای سه منشاء رنگهای گیاهی ، رنگهای جانوری و مواد معدنی و فلزی هستند.
الف) رنگهای گیاهی : این دسته از رنگها از گیاهان و میوه های مختلفی که در طبیعت یافت می شود و دارای رنگزایی ذاتی هستند تهیه می شود. پوست گردو، روناس، اسپرک، نیل، پوست انار، برگ مو و … از جمله منابع رنگی شناخته شده هستند . رنگهای گیاهی در برابر تاثیر تدریجی نور، سایش پا و شستشو مواد قلیایی از خامی در آمده و یا به عبارتی جلوه کم و بیش تند خود را از دست می دهند و نوعی درخشندگی ملایم و پختگی را پیدا می کنند. رنگهای گیاهی دارای ویژگیها و خصوصیاتی هستند که رنگهای شیمیایی فاقد این خصوصیات هستند.
ب) رنگهای جانوری : رنگهای جانوری معمولا از حشره ای به نام کفشدوزک که به رنگهای سیاه خاکستری نقره ای و قرمز در طبیعت یافت می شود. که اصطلاحا به آن قرمز دانه گفته می شود. قرمز دانه را خشک می کنند و بصورت پودر در می آورند. اگر این پودر را در آب و اسیدهای معدنی حل کنند رنگ حاصل بصورت قرمز خواهد بود و اگر به جای اسید از مواد قلیایی استفاده شود رنگ حاصل بصورت بنفش خواهد بود.
ج) مواد معدنی و فلزی : از این مواد اصولا برای تثبیت رنگ در الیاف استفاده می کنند. که به اصطلاح به آن دندانه کردن گفته می شود.انواع دندانه های بی رنگ مثل املاح آلومینیوم و دندانه های رنگی مثل زاج سفید، سولفات مس، بی کرومات سدیم ، نیکل و دندانه ای کرم و دندانه ای قلع و … اشاره کرد.
2. رنگ شیمیایی : رنگی که از ترکیب مواد شیمیایی بدست می آید و در مجموع از نظر زیبایی و پایداری در برابر نور، سایش پا و شستشو به پایداری رنگهای طبیعی نیست. این رنگها اگر پایدار هم باشند با گذشت زمان زیباتر نمی شوند. فرشهایی که پرزشان با رنگهای شیمیایی رنگ شده باشد، به مرور زمان سطح روی پرز، کدر و پژمرده می شود ولی نزدیک گره ها رنگ اولیه خود را حفظ می کند. از رنگهای شیمیایی می توان به رنگهای ترکیبی و جوهری اشاره کرد.
رنگ های ترکیبی : رنگهای ترکیبی یا کرومی در واقع نوعی رنگ دندانه ای هستند که برای تثبیت مواد رنگی مورد استفاده قرار می گیرند.
رنگ های جوهری : گروهی از رنگهای شیمیایی هستند که به نام آنیلین شناخته می شوند. این نوع رنگ از نظر قیمت بسیار ارزان و از نظر کیفی فرار هستند. رنگ جوهری نامرغوب است و در برابر نور و سایش پا و شستشو با مواد قلیایی جلاء و پایداری خود را از دست می دهد.
دندانه ها : دندانه ها عامل کمک کننده ای برای جذب رنگ در الیاف هستند. برای ثابت کردن رنگ و جذب بهتر رنگ، چه گیاهی و چه رنگ فلزی به نام دندانه شناخته شده اند. از بین دندانه های ذکر شده، دندانه کرم به جهت ثبات و شفافیت رنگهای حاصله از آن بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این رنگها مانند رنگهای طبیعی هستند و ماده رنگ شونده را به سه روش با آن رنگ می کنند.
الف) دندانه دادن پیش از رنگرزی
ب) دندانه دادن پس از رنگرزی
ج) دندانه دادن توام با رنگرزی