انواع قالی از نظر بافت :
انواع قالی از نظر بافت قالی براساس تعداد رج شمار آن به سه دسته مختلف تقسیم می شوند.
فرش ریز بافت :
فرش ریز بافت، فرشی است که دارای رجشمار بالا باشد. فرش شناسان یا مصرف کنندگان فرش دستباف ایران، معمولا فرشی که رجشمار آن از 40 رج بیشتر است ریز بافت می دانند.
فرش درشت بافت :
فرشی است که بافت آن درشت و رج شمار آن کم است. تعداد رجشمار این نوع فرشها، معمولا حداقل 15 و حداکثر 35 می باشد.
فرش خرسک :
خرسک نوعی از فرش درشت بافت است. معمولا این فرشها از پشم های ضخیم بافته می شود. از مزیت های این نوع قالی دوام بالا، برگشت پذیری پرزها ، قدرت جذب و… می باشد و از معایب این دسته از فرشها به سنگینی و دقت پایین در رنگ آمیزی و بافت آن اشاره کرد که باعث ارزان قیمتی این فرش نیز شده است.
انواع قالی براساس نقشه و طرح :
از عوامل بزرگ و مهم در زیبایی فرش طرح و نقشه آن است. آنچه که در نگاه اول نظر بیننده را به خود جلب و جذب می کند بعد از رنگ، طرح و نقش فرش است. نقشه در فرش سبب زیبایی و جذابیت آن می شود. انواع قالی براساس نوع نقشه و طرح به دسته های مختلفی تقسیم می شود.
فرش با طرح متقارن :
طرح های متقارن در تمام ابعاد قالی بصورت قرینه بافته می شود. طرحهای متقارن معمولا لچک و ترنج ، افشان، محرابی ، درختی و … می باشد که طرحهای متقارن به دو صورت عمودی و افقی تهیه می شوند.
1.قرینه عمودی :
اگر فرش را از نظر طولی و عمودی به دو بخش تقسیم کنیم، هر دو طرف فرش در جهت طولی با هم یکسان و برابر است. مثل طرحهای محرابی و سجاده ای
2. قرینه افقی :
این طرحها در قسمت بالا و پایین فرش از جهت طرح با هم برابر و یکسان هستند مثل طرحهای لچک و ترنج و طرحهای افشان
فرش با طرح نامتقارن :
طرحهای نامتقارن که به آنها طرح های یک طرفه گفته می شود. این طرحها در هیچ کدام از زوایای فرش با هم قرینه نیستند. مثل طرحهای تصویری یا طرحهای جنگل و طرح های درختی.
فرش با طرح کف ساده :
این گونه طرح ها دارای یک چهارچوب متقارن هستند و زمینه اصلی فاقد نقش و نقوش تزئینی می باشد. مثل طرحهای لچک، ترنج کف ساده، طرح های قاب قرآنی ساده و …
فرش با طرح حاشیه و یا فرش حاشیه دار :
فرش حاشیه دار فرشی است که در چهار ضلع قالی حاشیه دارد. فرش های حاشیه دار معمولا دارای نقوش مستقل از طرح زمینه اصلی می باشند.
فرش های بی حاشیه یا فرش حاشیه سرخود :
این نوع فرشها را فرش های حاشیه درباری نیز گفته می شود. حاشیه سر خود به فرش هایی گفته می شود و نقشه فرش تا لبه فرش ادامه دارد.
فرشهای هنری :
1.فرش نقش برجسته :
فرش های نقش برجسته به فرش هایی گفته می شود که بر روی نقش گلهای آن پرزها بلندتر چیده می شود و نوعی برجستگی و سه بعدی در آن به چشم می خورد. این نوع فرش ها با روش فنی خاص و از طریق پرداخت یا قیچی زدن و با بستن گره با خواب معکوس انجام می شود. فرش های نقشه بسته شامل دو گروه فرش نقشه برجسته صوف باف و فرش نقش برجسته دو لایه تقسیم می شوند.
2. فرشهای زربافت :
در بافت و تولید این فرشها از رشته های ابریشمی که با آلیاژهای سیمی طلا یا نقره ترکیب شده باشد بجای پود یا تار استفاده می کنند. از نمونه شاهکارهای این دسته از فرش ها می توان به فرش بهارستان اشاره کرد.