انواع ترنج

انواع ترنج
ترنج :
شکل کلی ترنج با ترکیبی از اشکال هندسی نظیر دایره یا مربع و مستطیل یا لوزی و بیضی ترسیم می شود. این نقش در مرکز قالی قرار می گیرد و درون آن با ترکیبی از نگاره های گوناگون نظیر گلهای شاه عباس، خطوط اسلیمی و … تزئین می شود. پیرامون بخش خارجی ترنج را عموما به خطهای خمیده و شکسته و مثلثهای پیوسته و مکرر و یا به قالبهای زینتی محدود می نمایند.
انواع ترنج:
ترنج دایره :
از رایج ترین شکل ترنج است. گرداگرد این گروه از ترنجها عموما با نقش و نگاره های مختلف نظیر خطوط شکسته، خطوط اسلیمی، گلها و برگها و تصاویر حیوانات و پرندگان طراحی شده اند. ترنجهای گرد و دایره ای را گاهی ترنج خورشیدی نیز می نامند. در ترسیم ترنج دایره ای باید دقت شود و محاسباتی دقیقی انجام شود تا کاملا گرد نمایان شود در غیر این صورت شکل دایره ای آن رعایت نخواهد شد و این مسئله یکی از عیوب غیر اصلاح خواهد بود
ترنج بیضی :
از دیگر اشکال هندسی که در شکل گیری ترنج مرکز برخی از لچک و ترنج متداول است. ترنج بیضی نیز مانند ترنج دایره ای از لحاظ اندازه و شکل حساسیت و دقت کافی نیاز دارد که اگر قطر آن به درستی محاسبه نشود شکل دهی آن عیوبی چون دراز شدن طول و یا پهن شدن طرفین در آن ظاهر خواهد شد.
ترنج لوزی :
این شکل از ترنج در هر منطقه ای با آراستگی خاص ترسیم می گردد، گاهی به شکل ساده متداول لوزی که چهار ضلع بهم پیوسته است و گاهی در چهار نقطه اتصال اضلاع پاره خط راست آنها را به هم پیوند می دهند، این گونه آرایش تابع ذوق و قریحه طراح و فرهنگ محل تولید نقشه قالی است. گاهی در اثر اشتباهی که در محاسبه قطر میانی صورت می گیرد لوزی پهن تر از حد متعارف به نظر می رسد، اشتباهاتی نظیر این مورد ممکن است از طرف طراح باشد و یا در حین بافتن قالی توسط بافنده بروز نماید، در هر صورت از معایبی است که پس از بافتن قالی قابل اصلاح نیست.
ترنج مربع و مستطیل :
استفاده از این نوع ترنج ها در میان طراحان و بافندگان بسیاری از روستاها و شهرستانها متداول است. گاهی یک شکل مستطیل یا مربع تنها در مرکز کار می شود و گاهی دو یا سه و بیشتر از آنها را ترسیم می کنند که هر کدام دارای نقش مستقل و غیر تکراری است و گاهی نقش آنها یکسان می باشد. تعداد آنها بسته به سلیقه و همچنین اندازه طول و عرض فرش است. نکته قابل توجه در طراحی آنها رعایت اندازه و متحد الشکل بودن آنها است. در برخی از ترنج ها با هم متفاوت و مغایر است و گاهی نیز فاصله آنها ناهماهنگ می شود، این قبیل معایب تعادل نقوش را بر هم می ریزد. در اغلب طرحهای روستایی و ایلیاتی که به صورت ذهنی بافته می شود و به همین دلیل بافنده اندازه ها نمی تواند به درستی اجرا کند.

نیم ترنج :
نیم ترنج همانطور که از نامش پیداست به قسمتی از ترنج اصلی گفته می شود که معمولا در دو طرف متصل به حاشیه و در کنار زمینه ترسیم می گردد، رنگ آمیزی و طرح و نقش آن متاثر از ترنج مرکزی است. در طراحی آن باید دقت شود به گونه ای که در نگاه بیننده چنین تداعی کند که نیمه دیگر در زیر حاشیه قرار گرفته است، بی عیب بودن آن موجب افزایش زیبایی فرش می شود.